Taldeko Emangarria

Aupa lagunok!

Gaurkoan, Irrien Lagunak taldea aurkezten dugu. Talde hau Nekane Astiz, Ane Alonso, Aiora Danboriena eta Leire Elizaldek osatzen dugu. Burutu dugun lan honetan gure Haur Hezkuntza garaiko zenbait momentu Curriculum ofizialarekin lotzen saiatu gara bakoitzak aukeratutako argazki batzuen arabera. Dakizuenez, Haur Hezkuntza bi ziklotan banatuta dago: zero urtetik hiru urtera bitartekoa da lehen zikloa, eta hiru urtetik sei urtera bitartekoa bigarrena. Loturak egiterako orduan, gure argazkiek bi ziklo hauetatik bigarren zikloko etaparekin amankomunean gehiago dutela konturatu gara, beraz, honetan zentratuko gara.

Curriculuma zati desberdinetan zatitzen saiatu gara, sailkapena ulergarriagoa izateko asmotan. Lehenengo, nortasuna eraikitzerako orduan dauden ideia desberdinak bat egiten ahalegindu gara. Egia da, ez dugula laurok batean ideia guzti horiek gure argazkiekin amankomunean lotzeko aukerarik izan, hala ere, badira batzuk identifikatuak sentiarazi eta lauron argazkietan islatzen direnak. Zentzumenak gorputza eta kanpo-errealitatea arakatzeko erabili ohi ditugula izan da ideia horietako bat, sentsazio eta pertzepzio desberdinak hautemateko edota ezagutzeko aukera emanik. Ideia zabal hau gehien bat gure haurtzaroan egin ditugun txango ezberdinekin lotu dugu. Honen guztiaren atzean lanketa bat eman ohi da, azken finean, ekintza aitzakiatzat erabiltzen baita zenbait helburu betetzeko.

Nortasuna garatzeko orduan, zentzumenetatik jasotzen duguna alde batera utzita, jolas sinbolikoa aipatu dugu. Denok ados gaude egoera erreal edo irudizkoak eta pertsonaia desberdinak antzeztu ditugula gure bizitzako momenturen batean, eta hau, guk aukeratutako argazkietan ageri da. Betiko jolasen inguruan aritu gara, hala nola, aita eta ama jolasak, panpinekin rol desberdinak, andereño eta ikasleetan … Txokolatezko txanponen bila egindako esplorazioak ezin dira aipatzeke gelditu, hauek ere joko sinbolikoaren iturri baitira.

                                         

Horrelakoetan, gorputza eta emozioak autoerregulatzen ikastea ere ona izaten da; dena den, pausoz-pauso eman beharreko garapena izan ohi da aipatutakoa. Hau lantzeko eta garapen hori aurrera eramateko gure argazkietan ageritako zenbait jarduera edota ekintza aipatu ditugu. Euskal dantza izan da horietako bat, gorputza lantzeaz gainera, ekitaldi baten aurrean, urduritasuna kontrolatzen ikasten ohi delako adibidez. Ospakizunak ere, iñauteriak eta Olentzero bezalakoak adibidez, ezin dira aipatzeke gelditu, askotan urduritasunak, poztasunak, jakin-minak… bat egiten dutelako. Bukatzeko, psikomotrizitate gelako Everest-a etorri zaigu burura, argazkietan ageri ohi den bezala, urduritasunaren eta ezin egonaren iturri izaten baitzen. Azken ariketa honek norberaren ahalmen motorrean dugun konfiantzarekin lotzeko balio izan digu, parte hartzea handitzeko garrantzitsua izanik. Horrelako ekintzek, gainera, ekintzarako ekimena eta trebetasun berriak ikasteko jakin mina sortarazten dutela ere ohartu gara.

Hala ere, lehen aipatutako emozioak autoerregulatzen ikasteaz gain, garrantzitsua iruditzen zaigu norberaren eta gainontzekoen sentimendu, emozio, oinarrizko behar eta interesak adierazteko, identifikatzeko eta erregulatzeko gai izatea, horrela, laguntza onartu edota hori bilatzeko ahalegina egiten dutelako haurrek. Ideia hau, goizero Ttantto, Txirritx eta Xangorekin korroan biltzean ageri dela antzeman dugu, bertan gure kezka, sentimendu, nahi edota antzekoak azaleratzeko aukera izaten genuelako. Horrela, gure beharrak adierazteko denbora genuen, besteenak ere entzunez eta identifikatuz.

Emozioak alde batera utzita, eskuen trebetasunean zentratuko gara. Etapa honetan, eskuen trebetasunak koordinatzen eta kontrolatzen hasten garela nabaria da eta horretarako, zenbait ekintzaz baliatzen dira irakasleak: jokoak, tailer desberdinak, Olentzero eta antzeko ospakizunekin loturiko eskulanak, Arrateko koadroa… Bertzetik, horrelako ekintzetan interesa izateaz gain, eguneroko bizitzarekin lotutako lanetan eta jolasetan laguntzeko interesa izatea ere garrantzitsua izan ohi da. Horretarako, ipuinak aipatu ditugu gure artean, Ttuttulu dortokaren zainketarekin  batera. Hala ere, ez da aski trebetasunak eta interesa ekintzetan jartzea. Eguneroko jarduera edo ekintzak antolatzeko ezarritako arauak onartzea eta balioestea garrantzitsua izanen da: siesta gelan pasatako orduetan esterillaren gainean lotan edota txangoetan, bete beharreko zenbait arau zeuden bermaturik aipatutako arlo honetan lagungarriak izanik. Antolakuntza aipatu dugula, ezin da plangintzan azaldutakoa aipatzeke gelditu. Haurrek bertan erabakitakoa betetzen eta errespetatzen ikasi behar dute, behar izanez gero, doituz. Horretarako, gelan egin izan ohi genuen arduradunaren papera arras garrantzitsua izanen da gure argazkietan aipatu bezala.

Bigarren multzo bezala, gizarte inguruan eman ohi diren hartu emanak sailkatu ditugu. Gure ustetan, pertsonen arteko harremanak eta komunikazioa lantzea argazki guztietan ageri den zerbait da; aipatzekotan, goizero egin ohi genuen korroa, Arratera eta beste zenbait lekutara egindako txangoak edota txokolatezko txanponen bila egindako esplorazioak ditugu. Komunikazioa edozein izkinetan eman ohi den zerbait da, hitzezkoa eta ez berbala izateko aukera izanik. Beraz, edozein momentutan komunikatzen ari garela nabaria da, une askotan elkarlana eta lankidetza ere azalduz. Aurreko ekintzez gain, antzerkian, euskal dantzetan edota klaseko kideekin batera egindako zapaburuen bilakaeran azaltzen den zerbait da.

Poliki-poliki jolasetan parte hartze eta ekimen handiagoa egon ohi da haurretan, eta horrela, ardura txikiak hartzeko gai izaten gara. Hau, adibidez, jolas ezberdinetan ikusten dugu, baita Setarrak edo Ttuttulu dortoka zaindu beharreko garai horietan ere, ardura handia iruditzen baitzitzaigun klaseko kide guztiei animaliatxo hauek zaintzea.

Honi guztiari esker, lotura afektiboak bilatu eta sortzen hasten dira eskolako haurren artean, enpatia jarrerei bidea emanez. Ospakizun ezberdinak (Olentzero, Santa Ageda, Danborrada, euskal dantzen ekitaldia, Iñauteriak, Orakunde, San Anton eguna…) izan ohi dira honen bultzatzaile, baita eskolatik at egin ohi diren irteera zein kanpaldi desberdinak ere; Arratera egindako txangoa eta zahar etxera egindako bisitak, esaterako. Beraz, nabaria den bezala, gai hauen inguruan horrelako lanketa eman ondoren, kultura adierazpenekiko interesa sortu ohi da haurrengan, hau curriculumeko bertze ideia esanguratsu bat izanik.

Bukatzeko, azkeneko multzotzat ingurune fisiko eta naturalarekin izan ohi ditugun hartu emanak ditugu. Espazioak behatzea eta bertako objektuak zentzumenen eta ekintzen bitartez arakatzea oso garrantzitsua izan ohi da haurrentzat. Gure kasuan, hau lantzeko modu desberdinak erabili ditugu. Adibidez, aukeratutako argazkietan ikus dezakegun bezala, egindako ibilaldiak, planetariora bisita, zooa eta txokolatezko txanponen bila egindako irteerak helburu hau lortzeko hagitz erabilgarriak izan dira.

Ingurune fisikoan ere, izaki bizidunak aurki ditzakegu eta honen inguruan zenbait esperimentu burutu izan ditugu gure geletan. Horren adibide nagusi izan dira zapaburuen eta setarren esperimentuak, beraien eboluzioa ikusteko aukera ematen baitute. Horrela, hauekiko hurbiltasuna bultzatzen dugu, horretaz gain, jaiotzaren eta heriotzaren arteko bizi-ziklora hurbiltzeko aukera izanik. Naturako elementuak ere landu ditugu bizitzako etapa horretan, eta horren adibide dugu udazkenean hostoak biltzea. Interesa sortu ohi da haurrengan, eta askotan, naturan ikusitako zenbait kontu galdera desberdinen iturri izan ohi dira, gelan lanketaren baten abiapuntu bihurtzeko aukera sortuz. Beraz, hau guztia modu entretenigarri eta dibertigarri batean lantzea aipagarria da, jolasa disfrutatzeko eta harremanak izateko bitarteko gisa balioesten baita. Edozein jolas izan daiteke baliagarria, hala ere, txokolatezko txanponen bila egindako espedizioak etorri zaizkigu burura.

Ondorioz, antzeman dezakegun bezala, bizipen garrantzitsuak ezkutatzen dituzten argazkiek lotura garbia dute Curriculum ofizialarekin. Hemen aipatutakoak, garrantzitsuenak izan direlakoan gaude, nahiz eta kontziente garen ideia gehiagoren islada ere badirela aukeratutako gure argazki horiek.

Gustatu zaizuelakoan, mila esker irakurtzen hartutako lanagatik! Hurrengora arte!!

Haur Hezkuntzako argazkiak eta Curriculum ofiziala

Egun on irakurle! Gaurkoan, nire haur hezkuntzako  argazkien eta curriculum ofizialaren artean loturak egitea tokatzen zait. Ziur nago aunitzez ere lotura gehiago egin daitezkeela, baina nik identifikatu ditudan batzuk erakutsiko dizkizuet.

Curriculum ofizialean eduki multzo ezberdinak aurki daitezke, horien artean: nortasuna eraikitzea, hartu-emanak gizarte-ingurunean eta hartu-emanak ingurune fisiko eta naturalekin. Horien baitan hainbat azpi-puntu edo artikulu daude, erakutsi nizkizuen nire argazkiekin erlazionatu daitezkeenak.

Lehenik eta behin, ospakizunen multzoa hartu dut erreferentziatzat: Olentzero, Santa Ageda, Orakunde, Iñauteriak…  Hauen bitartez, esaterako,  lotura afektiboak bilatu eta ezartzen genituen adineko pertsonekin eta eskolako gainerako haurrekin; azken finean, gure antzerkiak, kantuak, dantzak edota bertsoak haiekin elkarbanatzen genituelako. Modu horretan, denbora luzez landutako eta lortutako emaitza komunikatzen genuen eta, bide batez, hurbileko gizarte-inguruneko kultura-adierazpenekiko interesa sustatzen zen gugan; hau da, euskal kulturarekiko. Horrez gain, emozioak autoerregulatzeko bidea ere ematen zuten ospakizun ezberdin hauek, zeinetan urduritasunak, ilusioak, jakin-minak, gogoak… topo egiten zuten.

Bertzetik, irteerei eta ibilaldiei dagokienez, kanpo-errealitatea arakatzeko baliagarriak zirela aipatu beharra dago, sentsazio eta pertzepzio ezberdinak ezagutzearekin batera.  Hain zuzen ere, txangoetan, espazioak behatzen eta arakatzen genituen eta baita bertako objektuak erabili ere, zentzumenen eta ekintzen bidez. Adibidez, udazkenean hostoak biltzera ateratzen ginenean, naturako elementuak behatzeko interesa pizten zen gugan eta haien ezaugarriak ezagutzen hasten ginen.

Irteerak alde batera utzita, goizero Ttantto, Txirritx eta Xangorekin burutzen genuen korroari iritsi zaio txanda. Bertan, norberaren eta gainerakoen sentimenduak, emozioak, oinarrizko beharrizanak eta interesak lantzen genituela aipatu beharra dago, pertsonen arteko harremanak eta komunikazioa bultzatzearekin batera (enpatia eta asertibitatea).

Autonomia dela eta, psikomotrizitate gelako Everestaren bitartez, gure gorputza autoerregulatzen ikasi genuela erran dezaket. Aurrerapen ttipi bakoitzari esker, gero eta konfiantza handiagoa  lortzen genuen norberaren ahalmen motorretan;  eta, gainera,  ekintzarako ekimena zein trebetasun berriak ikasteko jakin-mina sustatzen zen gugan. Bertze aldetik, Ttuttulu dortokari esker, parte hartzen ikasi genuen, eguneroko bizitzan ardura txikiak hartzearekin batera. Gainera, ezin da aipatzeke gelditu izaki bizidunen portaera, funtzio, ezaugarri eta aldaketa batzuk ezagutu genituela hari esker; eta jaiotzaren eta heriotzaren bitarteko bizi-ziklora hurbildu ginela ere erran beharra dago, haren heriotza bizi izan genuelako.

Amaitzeko, jolas sinbolikoaren bitartez  egoera errealak edo irudizkoak eta pertsonaiak (guraso, maisu-maistra, ikasle…) antzezten genituela aipatzea falta da. Gozatzeko eta harremanak izateko bitarteko gisa balioesten genuen jolasa.

Hau guztia erranda, ikus dezakegu nola gure haurtzaroko oroitzapen esanguratsuen atzean hainbat helburu ezkutatzen diren.

Hau izan da dena gaurkoz, zuen gustukoa izatea espero dut. Hurrengo bat arte!

Nekane

Otsailak 12, esaldiak abiapuntu

Arratsalde on, irakurle! Oraingoan gaurko klaseari buruz idatziko dizuet, zuen gustukoa izatea espero dut.

Gaurkoan azken klase teorikoa genuen, apirilera arte, eta hainbat esaldiren bitartez hausnarketa interesgarri eta aberasgarriak burutu ditugu; hasieran binaka, gero, taldean. Niri, pertsonalki, esaldi horietako bat deigarria iruditu zait, transmititzen duen itxaropenagatik eta gelan sortu den eztabaida interesgarriagatik.

              “La educación es el arma más poderosa para cambiar el mundo”                                
  Nelson Mandela

Gelan aipatu da ezbairik gabe arras garrantzitsua dela hezkuntza gizartean eta, zoritxarrez, ez dela behar bezala estimatzen. Bertze modu batera erranda, gehiago estimatu beharko litzatekeela; azken finean, gobernu aldaketekin etengabe aldatzen da haien eskutik hezkuntza sistema Espainiar estatuan.

Horri dagokionez, Finlandia dugu adibide garbi. Bertan, hezkuntza da gainerako gauza ororen ardatz. Politika alorrean aldaketak ematen diren bakoitzean ez da hezkuntza aldatzen, berdin mantentzen da, eta aldaketak izatekotan hezkuntzaren onerako izan ohi direla ere aipatu beharra dago.

Hala ere, azpimarratzekoa  da gure gizartean eman diren aldaketa nagusiek ez dutela zertan lotura zuzenik eduki araudiak zehazten duenarekin. Honekin erran nahi dudana da, legea kontra eduki arren edota hobekuntza nabarmenak behar dituen arren, beti badagoela zer egin. Horrekin lotu genezake, adibidez, curriculum ezkutua. Hezitzaile izango garen aldetik, zeharka transmitituko ditugun ideia edota balio horietan pentsatzen jarriz gero, ohartuko gara hezkuntza legediak erraten duenetik askoz ere haratago doala. Beraz, gure esku dago zerbait egitea.

Normalean eta historian zehar eduki itxiak/finkoak irakatsi izan dira eta ez zaio lekurik utzi pentsamendu kritikoa sustatzeari edo pertsonen sormena pizteari, adibidez. Zergatik izan daiteke hau? Bada, pertsonek kontzientziarik ez duten bitartean, gobernuek eta agintariek nahi dutena egin dezaketelako eta gizarteak ez diolako horri aurre egingo, kasu gehienetan injustizia sozial horiek ez baititu ulertuko.

Aldiz, hezkuntzaren bitartez aipatutako pentsamendu kritikoa sustatu daitekeela argi eduki behar dugu, pertsona sortzaileak eta ekintzaileak bultzatuz. Arras garrantzitsua iruditzen zait ikasleak zirikatzea, motibatzea, haiengan jakin-mina piztea... modu horretan, pertsona kontzienteak, konpetenteak eta kapazak eraikitzen lagunduz. Erran ohi da biderik luzeena ere pauso ttipi batez hasten dela eta, nire aburuz, kritikotasun hau bermatzea lehendabiziko pausoa da zerbait aldatu nahi badugu.

Horrez gain, itxaropena ezinbertzekoa dela pentsatzen dut; hezkuntza munduan eta baita  bizitzan orokorrean ere. Hein handi batean horrek bultzatu ninduen ni mundu honetan murgiltzera. Egungo hezkuntza sistemarekin konforme ez nagoenez, gauzak aldatzeko gogotsu nago. Dena den, erran bezala, legediak ez du dena determinatzen eta beti izango dugu zer egin, zer pentsatu, zer kritikatu, zer sortu eta zer eraiki.

Hau izan da nire gaurko hausnarketa xumea. Eta zuk? Zer pentsatzen duzu honen inguruan?

Nekane

Otsailak 5, hausnarketa

Pasa den ortziralean, otsailak 5, lau curriculum mota aztertu genituen: curriculum ofiziala, nulua, ezkutua eta erreala. Horrez gain, zenbait irudi abiapuntu hartuta, hausnarketan jardun genuen, kontzienteki edo inkontzienteki pasa ohi ditugun mezu subliminalen inguruan.

Curriculuma ikaskuntza-prozesu bat osatzen duten helburu, gaitasun, metodo eta ebaluazioen multzoa dela erran dezakegu. Aldi berean, mota ezberdinak daudela aipatzea komeni da, hona hemen horietako batzuk:

Curriculum ofiziala legediak babesten duena eta adostuta dagoena da. Paperean islatuta dago eta konpetentziak, helburuak, edukiak edo balioak, besteak beste, finkatzen ditu. Modu horretan, ikastetxe guztiei bideratua dago eta oinarri gisa hartzen dela erran dezakegu.

Curriculum nuluari dagokionez, ofizialean agertzen ez diren eta baztertzen diren edukiak barnebiltzen ditu. Horien artean aurki daitezke heriotza, sexualitatea edo askatasunaren gisako gaiak, adibidez. Hainbat arrazoi direla medio uzten dira aipatutakoak jorratu gabe. Pertsonalki, eta aurretik sarrera batean aipatu nuen bezala, nire ustez lantzen ez diren gaia hauek arras garrantzitsuak eta beharrezkoak dira; hezkuntzan tarte bat merezi dutenak, noski!

Bertzetik, curriculum ezkutua hezitzaileak zeharka ematen dituen mezu eta ikasteen multzoa izango litzateke, ofizialean zehazten ez dena. Bertan, adibidez, kontutan har ditzakegu irakaslearen ideiak edo ideologia, aurreiritziak, esperientziak... Aspektu guzti hauek ofizialean agertzen ez diren arren, haurrengan izugarrizko eragina dutela aipatu beharra dago.

Azkenik, curriculum errealak zentro bakoitzean lantzen denari eta benetan burutzen denari egiten dio erreferentzia.

Ikus ditzagun, orain, aztertu genituen pare bat irudi:

Argazki honetan, curriculum ezkutuaren kutsua nabaria da. Berez positiboa da landu nahi den kontzeptua; baina, aldiz, maistraren portaera guztiz kontraesankorra da. Biolentziaren aurkako  ideiak lantzen ditu biolentzia erabiliz. Horrela, erran nahi dena eta benetan berak egiten duena ez datoz bat.

Lantzen den edukiak eragina du ikasleengan, baina irakaslearen portaerak eta ekintzek ere pisu handia suposatzen dute haientzako. Hortaz, hezitzaileek euren jokabidea zaindu behar dutela argi dago.

Hona hemen aipatutakoaren bertze adibide garbi bat.

Laburbilduz, pertsonek (kasu honetan irakasleek) aunitzetan inkontzienteki balore desegokiak transmititzen dizkiegu ttipienei. Horren adibide garbia da  irakasle batek mutilak aukeratzea mahaiak eta aulkiak jasotzeko eta neskak, berriz, lurra  garbitzeko. Gisa honetako ekintzek, ohartu gabe egiten baditugu ere, eragina dute haurrengan eta , hezitzaile izango garen aldetik, hori jakitea funtsezkoa dela pentsatzen dut.

Mila leiho zabalik - Pentsatzen lagundu, haurrak filosofiara gerturatzeko metodologia proposamena

Hemen nauzue berriz ere!

Gaurkoan interesgarria iruditu zaidan berri bat igoko dut. Zuen gustukoa izatea espero dut!



naiz: GAUR8 - mila leiho zabalik - Pentsatzen lagundu, haurrak filosofiara gerturatzeko metodologia proposamena

Nekane

ARGAZKI ELKARRIZKETA

Haur Hezkuntza. Normalean erraz atzentzen ez den etapa, ezta? Zenbat momentu, txoko, objektu, pertsona... gogoan. Oraingoan nire haur hezkuntzako etapaz hitz egitea dagokit. Pertsonalki, denbora-tarte zoriontsu eta garrantzitsu gisa etortzen zait burura. Egia da momentu zailak egon, egon zirela; dena den, une goxoak eta alaiak errazago gogoratzen ditudala aitortu beharra dut.

Correa eta Aberasturi (2013) irakasleen arabera, maisu edo maistra izateko ibilbidean daudenek atzera-begiratzea zein introspekzioa burutzeko beharra dute. Hori dela eta, hona hemen nire oroitzapen goxo horietako batzuk!

Erran  bezala, Haur Hezkuntza etapa zoriontsu gisa gogoratzen dut. Dena den, erran beharra dago ez ditudala argazki gehiegirik aurkitu. Ia denak 3-6 ziklokoak dira eta, nola ez, irteera edota ospakizun berezietakoak gehienak.

Ildo horretatik, ilusioz gogoratzen ditut nire Ikastolan burutzen genituen jarduera osagarriak eta ospakizunak, hala nola: Olentzero, Santa Ageda, Orakunde, Iñauteak, Ikastolaren besta, San Blas, irteerak eta ibilaldiak...

Betidanik eman izan diogu garrantzia Olentzerori, adibidez. Kantak, bertsoak, dantzak eta gutunak prestatzen denbora dexente pasatzen genuela gogoratzen dut; a ze nolako ilusioarekin, gainera! Hortaz, garrantzitsua iruditzen zait gure kulturan errotuak dauden ohiturak mantentzea eta sustatzea.

Santa Ageda eguna ere ospatu egiten genuen Ikastolan. Norberak bere makila hartu eta etxez etxe, atez ate,  abiatzen ginen  gure kantuekin herriko giroa alaitzeko asmoz.

Aipamen berezia merezi du “Orakunde” edota “egun ttun-ttun” egunak. Ospakizun hau, oker ez banago, soilik Baztanen ospatzen dugu. Egun honetan hainbat jolas eta jarduera burutzen dituzte haurrek, elkarrekin bazkaltzen dute eta, azken jolas moduan, haurrek oilarra harrapatu behar dute egurrezko ezpata baten laguntzaz eta begiak itxita. Ondoren, dantzaldia egon ohi da, egun alai honi amaiera emateko.

Inauteriak ere ilusio bereziarekin prestatzen eta ospatzen genituen gurean. Olentzeroren kasuan bezala, denbora dexente eskaintzen genion mozorroak, abestiak eta dantzak prestatzeari. Egun arras polita eta dibertigarria zela gogoan dut. Azken finean, esfortzu handia suposatzen zuen guretzat ospakizun hori prestatzeak eta emaitzarekin ez ezik, prozesu guztiarekin ere oso gustura gelditzen nintzen.

Nire ustez, erran bezala, arras garrantzitsua da gure kultura maitatzea eta sustatzea, ohiturak errespetatuz eta gal ez daitezen bermatuz. Nire kasuan behintzat, ospakizun guzti hauek ilusioz gogoratzen ditut eta beti gogoan izango ditudala badakit. Horregatik, hezitzaile izango garen aldetik, egokituko zaigun herriaren istorioa eta kultura ezagutzea beharrezkoa dela pentsatzen dut.

Aipatutako ospakizunez gain, hainbat irteera eta ibilaldi ere burutzen genituen: udazkenaren gaia lantzen ari ginenean kanpora irteten ginen hostoak biltzera, Iruñeko planetariora joan ginen edota ardoa nola egiten zen ikasi genuen ibilaldi batean, esaterako. Jarduera dinamiko hauen bitartez pila bat ikasi genuela pentsatzen dut. Azken finean, oso dibertigarria suertatzen zitzaigun eta ekintza horietan aunitz gozatzen genuenez, momentu haietan ikasitakoa nekez atzendu zaigu. Gaur egun, esperientzia horietaz gogoratzen naiz, pentsa!

 

Hortaz, haurrei esperientzia anitzak eta aberatsak eskaintzea guztiz garrantzitsua dela pentsatzen dut, ilusioz eta motibazioz burutzen duzun horrek zugan eragin handia duelako.

Ospakizunak alde batera utziz, nire Haur Hezkuntzako bigarren zikloko bidailagunak aurkeztu nahi dizkizuet.

Alde batetik, Ttantto (mantangorria), Txirritx (kilkerra) eta Xango (matxinsaltoa)  ditugu. Etapa guztian zehar gurekin batera egon ziren eta gure lagun minak balira bezala ikusten genituen. Pertsonaia bakoitza adin bati zegokion eta gela bakoitzean beraien txotxongiloa zegoen, zeinarekin goizero-goizero elkarrizketa ezberdinak mantendu eta hainbat errutina burutzen genituen. Azkenean, hiru pertsonaia hauek nire haurtzaroaren ikur garrantzitsu bilakatu ziren.

Erran beharra dago, Haur Hezkuntzan autonomiarako pauso sendoak eman nituela. Egunero zenbait gauza erritu moduan errepikatzen genituen (adibidez, armairuan gure argazkiari buelta ematea eta nor falta zen ikustea). Erritu horien bitartez, pixkanaka-pixkanaka, segurtasuna sentitu nuen nigan. Hortik abiatuta, nire nortasuna eraikitzen eta finkatzen joan nintzen eta geroz eta erronka zailagoak jarri nizkion neure buruari. Psikomotrizitate gelan, esaterako, Everest partikular bat genuen. Hasieran ezinezkoa suertatzen zitzaidan goraino igotzea; baina, denborarekin eta saiakerak medio, helburua lortu nuen. Hortik aurrera, behin eta berriro errepikatu nuen prozesua seguru sentitu arte. Izugarrizko lorpena zen niretzat Everest mendia igotzea!

Autonomiari lotuz, bigarren aurkezpena egitea tokatzen zait orain: hona hemen Ttuttulu dortoka, gure lehenengo maskota (eta izugarrizko ardura, noski!).

Ttuttuluri esker ardurak hartzen ikasi genuela errango nuke: egunero bazkatu, nola zegoen ikusi, oporretan etxean zaindu... Behin, zoritxarrez, hil zitzaigun arte. Gure dortokaren heriotzak tristura izugarria suposatu bazuen ere, erran beharra dago abiapuntu gisa balio izan zuela heriotzaren gaiaz gelan hitz egiteko. Niri, pertsonalki, arras garrantzitsua eta interesgarria iruditzen zait emozioak eta gai ezberdinak ttikitatik lantzea. Horren adibide egokia da, adibidez, lehenengo lauhilekoan ikusi genuen Solo es el principio pelikula frantziarra (ikusi ez duenari gomendatzen diot).

Amaitzeko, joku sinbolikoak nire haurtzaroan izan zuen garrantziaz hitz egingo dizuet. Orduak eta orduak pasatzen nituen ttikitatik joku sinbolikoan edo imitazio diferituan. Aitortu beharra dut hasieratik erakutsi nuela interesa gainerakoekiko; izan ere, gehien gustatzen zitzaizkidan rolak edo paperak “amatxo”, “irakasle”, “mediku”... modukoak ziren. Pila bat gozatzen nuen jarduera honekin. Argazkian ongi bereizten ez bada ere, hor atzean duzue gure etxetxoaren txokoa. Zenbat ordu pasatu nituen nik bertan!

Laburbilduz, nire Haur Hezkuntzaren inguruko zenbait oroitzapen islatzen saiatu naiz eta hausnartu ondoren, zenbait ondorio atera ditut. Aipatu bezala, noizbait hezitzaile izatera iristen banaiz, argi dut lekuan lekuko kultura eta ohiturak ezagutu eta errespetatuko ditudala, haurrentzat eta beren nortasunarentzat alderdi garrantzitsua dela pentsatzen dudalako (nire kasuan bai, behintzat). Irakasle dinamikoa izaten saiatuko naiz, esperientzia anitzak eta aberatsak eskainiz nire ikasleei, horrela,  beraiek euren bizipenetatik ikasteko aukera izan dezaten. Horrez gain, bakoitzaren gaitasunak eta berezitasunak kontuan hartuz, egokitutako erronkak eta ardurak proposatuko nituzke, autonomia eta nortasuna finkatze aldera. Eta, amaitzeko, ikasleekin elkarlanean eta beraien interes eta kezketatik abiatuta, emozioak eta gai ezberdinak (heriotza, askatasuna, maitasuna, autoritatea...) lantzea gustatuko litzaidake. Zuek zer diozue?

 Hau izan da dena gaurkoz, zuen gustukoa izatea espero dut!

Nekane

CAJAS DE VIDA: PAISAJES QUE NOS NARRAN

“Es a través de nuestras propias narraciones como principalmente construimos una versión de nosotros mismos y el mundo” (Bruner, 1997). Gutxitan pentsatu ohi izan dugu nolako garrantzia izan dezakeen gure kezkak, beldurrak edo grinak, esaterako, ingurukoei kontatzeak. Horren inguruan hitz egingo dut gaurkoan, Cajas de vida: paisajes que nos narran testuan isladatzen den esperientzia interesgarritik abiatuta.

Aipatutako esperientzian, haur hezkuntzako ikasleek eta irakasleak kaxa bana daukate, non beraientzat esanguratsuak diren edo izan diren objektuak sartzen dituzten. Horietatik abiatuz, bakoitzak bere istorio pertsonala kontatzen dio gainerakoei, era berean, gainerakoena entzunez.

Testua irakurri aurretik, ez nuen metodo honen berririk; baina, guztiz interesgarria eta deigarria iruditu zait. Kaxa bitxi hauek aukera paregabea eskaintzen dute gainerakoek zu ezagutzeko eta baita zuk gainerakoak ere. Are gehiago, norberak bere burua hobeto ezagutzeko tresna ere badira. Aniztasunaren aurrean, bakoitzaren ezaugarri propioak kontuan hartuz, elkarbizitza sustatzeko bidea ematen du metodo honek. Azken finean, guztion esperientziak eta ikuspegiak partekatzen dira eta besteen ideia zein iritziekin norberarenak aberasteko bidea ematen du.

Hezitzailearen parte-hartzea oso interesgarria iruditzen zait; izan ere, modu horretan, errespetuz eta elkarlanean jarduten dute bi alderdiek. Ez da inolaz ere irakasleak inposatzen duen eta ikasleek burutzen duten jarduera bat, baizik eta denek elkarrekin eta norberaren interesetatik abiatuta gauzatzen den proiektua.

Aurrekoari lotuta, gainera, familien inplikazioa ere ezin da ahaztu. Familiak eta eskolak, norabide berean eta helburu berdinetarantz doazenez, elkarlanean jardun behar dute. Kasu honetan, parte-hartze hori sustatu egiten da. Haurrek euren kaxak etxera eramaten dituzte eta gurasoekin batera pentsatzen dute zein izango den bertan sartuko duten gauza esanguratsua. Bide honetan, gurasoek ere euren seme-alabak hobeto ezagutzen dituzte, ttipien interesak, kezkak, beldurrak, objektu esanguratsuak... zeintzuk diren ikusten dutelako.

Jarduera hau, ordutegi aldetik, ez da finkoa. Horrela, soilik momentua egokia denean heltzen zaio gaiari, haurren grina eta motibazioa abiapuntu harturik. Agian, horregatik bihurtzen da horren jarduera aberatsa eta interesgarria. Izan ere, kaxetatik abiatzen bagara eta haurren irudimenari eta sormenari lekua utziz gero, gauza deigarriekin topa gaitezke. Testuan adibide gisa hainbat gai azaltzen dira: jeloskortasuna, beldurrak eta emozioak, gizaki primitiboaren ideia, ekografia batetik abiatuz norberak neurtzen duena ezagutzeko jakin-mina, hezitzailea behin haurra izan zela eta gurasoak dituela ulertzeko zailtasuna...

Hezitzaile izango garen aldetik, komenigarria da horrelako gaien inguruan hausnartzea: mesedegarria izan daiteke haurrentzat euren bizipenez eta emozioez hitz egitea?  Egungo gizartea aztertzen badugu, argi dago orokorrean pertsonek zailtasunak izaten dituztela euren bizipenez, emozioez, beldurrez, grinez... jende aurrean hitz egiteko. Esperientzia honen bitartez, ordea, bizitzeko era eta ikuspuntu ezberdinak partekatzen ikasten dute haurrek eta oso lagungarria suertatu daiteke euren nortasuna eta ingurukoena eraikitzerako orduan. Gainera, lanbide honetan, berritzailea izatea garrantzitsua da, metodo berrietara irekita egotearekin batera. Horregatik guztiagatik, deskribatutako esperientzian erabiltzen den metodoa interesgarria eta guztiz aberasgarria iruditu zait.

Beraz, nolako hezitzaile mota izan nahi dut nik? Haurren interesetatik abiatuta ilusioz eta motibazioz lan egitea gustatuko litzaidake, esperientzia oro beraiekin partekatuz eta neska-mutilek euren kabuz eraikitako bidean laguntzaile izanez. Haurrengan irudimena sustatu nahiko nuke, beraien sormena probestuz eta bermatuz; azken finean, umeak pentsatu ohi duguna baino askoz ere konpetenteagoak direla argi dut. Horrez gain, jarduera originalak eta dinamikoak proposatzearen alde nago, ttipien parte-hartze aktiboa bultzatzeko. Gauza gehiago gehituko nituzke zerrenda amaigabe honetan; baina, gehiegi ez luzatzearren, amaiera emango diot nire hausnarketari.

Argi dago "bizitzaren kaxaren" ideia aunitz gustatu zaidala, haurrek aktiboki parte-hartzen dutelako ilusioz eta emozioz beteriko proiektu honetan. Oso garrantzitsua da ttipienekin emozioak, euren identitatea eta nortasuna, gainerakoak entzuteko gaitasuna, euren ideiak adierazteko trebetasuna eta elkarbizitza, besteak beste, lantzea. Hona hemen, hortaz, esperientzia eredugarri bat! 

Zuen gustokoa izatea espero dut. Ongi izan!

Nekane