CAJAS DE VIDA: PAISAJES QUE NOS NARRAN

“Es a través de nuestras propias narraciones como principalmente construimos una versión de nosotros mismos y el mundo” (Bruner, 1997). Gutxitan pentsatu ohi izan dugu nolako garrantzia izan dezakeen gure kezkak, beldurrak edo grinak, esaterako, ingurukoei kontatzeak. Horren inguruan hitz egingo dut gaurkoan, Cajas de vida: paisajes que nos narran testuan isladatzen den esperientzia interesgarritik abiatuta.

Aipatutako esperientzian, haur hezkuntzako ikasleek eta irakasleak kaxa bana daukate, non beraientzat esanguratsuak diren edo izan diren objektuak sartzen dituzten. Horietatik abiatuz, bakoitzak bere istorio pertsonala kontatzen dio gainerakoei, era berean, gainerakoena entzunez.

Testua irakurri aurretik, ez nuen metodo honen berririk; baina, guztiz interesgarria eta deigarria iruditu zait. Kaxa bitxi hauek aukera paregabea eskaintzen dute gainerakoek zu ezagutzeko eta baita zuk gainerakoak ere. Are gehiago, norberak bere burua hobeto ezagutzeko tresna ere badira. Aniztasunaren aurrean, bakoitzaren ezaugarri propioak kontuan hartuz, elkarbizitza sustatzeko bidea ematen du metodo honek. Azken finean, guztion esperientziak eta ikuspegiak partekatzen dira eta besteen ideia zein iritziekin norberarenak aberasteko bidea ematen du.

Hezitzailearen parte-hartzea oso interesgarria iruditzen zait; izan ere, modu horretan, errespetuz eta elkarlanean jarduten dute bi alderdiek. Ez da inolaz ere irakasleak inposatzen duen eta ikasleek burutzen duten jarduera bat, baizik eta denek elkarrekin eta norberaren interesetatik abiatuta gauzatzen den proiektua.

Aurrekoari lotuta, gainera, familien inplikazioa ere ezin da ahaztu. Familiak eta eskolak, norabide berean eta helburu berdinetarantz doazenez, elkarlanean jardun behar dute. Kasu honetan, parte-hartze hori sustatu egiten da. Haurrek euren kaxak etxera eramaten dituzte eta gurasoekin batera pentsatzen dute zein izango den bertan sartuko duten gauza esanguratsua. Bide honetan, gurasoek ere euren seme-alabak hobeto ezagutzen dituzte, ttipien interesak, kezkak, beldurrak, objektu esanguratsuak... zeintzuk diren ikusten dutelako.

Jarduera hau, ordutegi aldetik, ez da finkoa. Horrela, soilik momentua egokia denean heltzen zaio gaiari, haurren grina eta motibazioa abiapuntu harturik. Agian, horregatik bihurtzen da horren jarduera aberatsa eta interesgarria. Izan ere, kaxetatik abiatzen bagara eta haurren irudimenari eta sormenari lekua utziz gero, gauza deigarriekin topa gaitezke. Testuan adibide gisa hainbat gai azaltzen dira: jeloskortasuna, beldurrak eta emozioak, gizaki primitiboaren ideia, ekografia batetik abiatuz norberak neurtzen duena ezagutzeko jakin-mina, hezitzailea behin haurra izan zela eta gurasoak dituela ulertzeko zailtasuna...

Hezitzaile izango garen aldetik, komenigarria da horrelako gaien inguruan hausnartzea: mesedegarria izan daiteke haurrentzat euren bizipenez eta emozioez hitz egitea?  Egungo gizartea aztertzen badugu, argi dago orokorrean pertsonek zailtasunak izaten dituztela euren bizipenez, emozioez, beldurrez, grinez... jende aurrean hitz egiteko. Esperientzia honen bitartez, ordea, bizitzeko era eta ikuspuntu ezberdinak partekatzen ikasten dute haurrek eta oso lagungarria suertatu daiteke euren nortasuna eta ingurukoena eraikitzerako orduan. Gainera, lanbide honetan, berritzailea izatea garrantzitsua da, metodo berrietara irekita egotearekin batera. Horregatik guztiagatik, deskribatutako esperientzian erabiltzen den metodoa interesgarria eta guztiz aberasgarria iruditu zait.

Beraz, nolako hezitzaile mota izan nahi dut nik? Haurren interesetatik abiatuta ilusioz eta motibazioz lan egitea gustatuko litzaidake, esperientzia oro beraiekin partekatuz eta neska-mutilek euren kabuz eraikitako bidean laguntzaile izanez. Haurrengan irudimena sustatu nahiko nuke, beraien sormena probestuz eta bermatuz; azken finean, umeak pentsatu ohi duguna baino askoz ere konpetenteagoak direla argi dut. Horrez gain, jarduera originalak eta dinamikoak proposatzearen alde nago, ttipien parte-hartze aktiboa bultzatzeko. Gauza gehiago gehituko nituzke zerrenda amaigabe honetan; baina, gehiegi ez luzatzearren, amaiera emango diot nire hausnarketari.

Argi dago "bizitzaren kaxaren" ideia aunitz gustatu zaidala, haurrek aktiboki parte-hartzen dutelako ilusioz eta emozioz beteriko proiektu honetan. Oso garrantzitsua da ttipienekin emozioak, euren identitatea eta nortasuna, gainerakoak entzuteko gaitasuna, euren ideiak adierazteko trebetasuna eta elkarbizitza, besteak beste, lantzea. Hona hemen, hortaz, esperientzia eredugarri bat! 

Zuen gustokoa izatea espero dut. Ongi izan!

Nekane